کیست پستان که به آن سینه‌های فیبروکیستیک نیز گفته می‌شود نوعی اختلال خوش خیم است که امکان به وجود آمدن آن در زنان زیاد است. وجود کیست در پستان مضر یا خطرناک نیست اما این امکان وجود دارد که بعضی از خانم از وجود این نوع کیست احساس نارضایتی و آزار کنند. بر اساس تحقیقی که به تازگی منتشر شده است، مشخص شده است که بیش از ۵۰ درصد زنان در طول زندگی خود دچار سینه فیبروکیستیک می‌شوند.
کیست سینه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های زنان است. کیست کیسه‌ای پر از مایع است که در بافت سینه به وجود می‌آید. کیست در زنان ۲۰ تا ۵۰ سال به وجود می‌آید. بیماری کیست سینه عموما در زنانی خود را نشان می‌دهد که به سن یائسگی نزدیک شده‌اند.
در یک تعریف دیگر می‌توان گفت کیست به حفره‌ای پر از مایع که جداری از بافت زنده آنرا فرا گرفته گفته می‌شود.
کیست به چه علتی ایجاد می‌شود؟
اصولا کیست به دلیل پس رفت بافت غددی پستان ایجاد می‌شود و این یک روند فیزیولوژیک است که بیماری نیست. به طور کلی بافت غددی پستان از سنین خیلی پایین شروع به پس رفت می‌کنند و بافت چربی جایگزین آن می‌شود. لبول پستانی که بافت غددی آن از بین رفته باشد قاعدتا تبدیل به کیست می‌شود و این کیست‌ها معمولا بسیار کوچک هستند که اهمیتی بالینی ندارند اما ممکن است به تدریج رشد کنند و تا چند سانتی متر بزرگ شوند.
انواع کیست پستان
کیست در سینه می‌تواند خود را به دو صورت کیست ساده و کیست کمپلکس نشان دهد.
کیست ساده سینه چیست؟
کیست‌های سینه چه آن که بزرگ باشند و چه آن که کوچک باشند در دسته کیست‌های ساده به شمار می‌روند. کیست‌های ساده سینه هیچگونه خطری برای فرد بیمار به همراه ندارند. تنها عارضه‌ای که ممکن است این نوع از کیست‌ها به وجود آورد ایجاد کمی احساس درد است.
کیست کمپلکس سینه چیست؟
کیست‌های کمپلکس یا همان کیست‌های پیچیده تفاوت‌هایی با کیست ساده دارند، کیست کمپلکس به صورت توده است و قابلیت لمس دارد. کیست‌های پیچیده با این که همیشه خطرناک نیستند اما نیاز است که این نوع از کیست‌ها هم به صورت دقیق مورد آزمایش و نمونه برداری قرار بگیرند. کیست‌های پیچیده بهتر است که هرچه سریع‌تر روند درمانیشان آغاز شود تا در همان ابتدای کار این نوع از کیست‌ها درمان شود.
علائم کیست پستان چیست؟
کیست‌های پستان در بیش از ۹۰ درصد مواقع نیاز به درمانی ندارد و حتی علامت و نشانه‌ای از خود نشان نمی‌دهند. از اصلی‌ترین علامت‌های وجود کیست در پستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- لمس غده در سینه
- احساس درد سینه
- بزرگ شدن سینه
- ترشح از نوک پستان
- و…
علت کیست پستان
هر پستان از یک سری لوبول‌های غده‌ای تشکیل شده است. این لوبول‌ها به صورت گلبرگ‌های یک گل در کنار یک دیگر مرتب شده‌اند. کار اصلی این لوب‌ها تشکیل شیر در دوران بارداری است. در صورتی که مایع در داخل غدد در سینه ایجاد شود، فرد دچار کیست سینه می‌شود.
راه‌های تشخیص کیست سینه
روش‌های گوناگونی برای تشخیص ابتلا به کیست سینه وجود دارد که از جمله این روش‌ها می‌توان به خودآزمایی، سونوگرافی، مراجعه به پزشک، علامت‌هایی هم چون بزرگ شدن و دردناک شدن سینه و… است.
تخلیه کیست پستان
در بیش از ۹۰ درصد حالت‌ها کیست پستان هیچگونه عارضه‌ای را برای فرد به وجود نمی‌آورد و نیاز به درمان خاصی وجود ندارد، اما در برخی از مواقع نیاز است که کیست پس از نمونه برداری و انجام آزمایش‌های متعدد اقدام به تخلیه کیست سینه می‌کنند.
روند تخلیه کیست پستان در ساده‌ترین شکل ممکن انجام می‌شود. پس از سونوگرافی و مشخص شدن محل دقیق کیست، پزشک جراح با سرنگ اقدام به تخلیه کردن کیست پستان می‌کند.
درمان کیست پستان
درمان خاص و ویژه‌ای برای کیست‌های ساده پستان وجود ندارد، در حالت کلی با احساس وجود هرگونه کیست در بافت غیر عادی در سینه باید به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که کیست به اندازه‌ای بزرگ شده باشد که برای شما ایجاد مشکل کرده باشد، پزشک جراح به وسیله سرنگ کیست را تخلیه می‌کند.
درمان کیست پستان با هورمون
یکی دیگر از روش‌های درمانی کیست پستان در زنانی که با مشکل جدی کیست رو به رو هستند، استفاده از روش هورمون درمانی است. در این روش پزشک با تجویز قرص‌های ضد بارداری سعی می‌کند که چرخه قاعدگی را بر هم بزند تا به این صورت کیست به حالت اولیه خود بازگردد. اما به دلیل ایجاد اختلال‌هایی در استفاده از قرص‌های ضد بارداری، استفاده کردن از این روش تنها برای زنانی به کار می‌رود که مشکل جدی با کیست خود دارند.
عمل جراحی کیست
در حالت‌های بسیار نادری کیست پستان به وسیله جراحی برداشته می‌شود. تنها زمانی از روش جراحی کیست پستان استفاده می‌شود که کیست به اندازه زیادی بزرگ شده باشد، کیست دردناک باشد، کیست با خون مخلوط شده باشد یا سایر علائم نگران کننده در کیست به وجود آمده باشد.
درمان خانگی کیست
درمان‌های کوچک و پیش پا افتاده‌ای وجود دارد که شاید بتوان به وسیله آن‌ها از علائم کیست تا اندکی کاست، استفاده از سینه بند مناسب می‌تواند در طولانی مدت باعث کاهش درد و اندازه پستان شود. همچنین حذف کردن کافئین از رژیم غذایی برخی از زنان می‌تواند در مدت زمان کوتاهی باعث کاهش علائم کیست شود. توجه داشته باشید که هیچ منبع یا مقاله علمی علت به وجود آمدن کیست در زنان را کافئین نمی‌داند.
استفاده کردن از کمپرس آب سرد نیز می‌تواند یکی از روش‌های درمان در خانه برای کاهش درد ناشی از کیست پستان باشد.
مصرف برخی از مسکن‌ها همچنین می‌تواند باعث شود که درد ناشی از وجود کیست در پستان در کوتاه مدت کاهش پیدا کند. توجه داشته باشید که اگر این میزان درد افزایش پیدا کند یا کیست روز به روز بزرگ‌تر شود حتما نیاز به مراجعه به پزشک وجود خواهد داشت.
چه زمان برای درمان کیست سینه به پزشک مراجعه کنیم؟
می‌دانیم که بافت سینه در حالت طبیعی با توده‌ها و گره‌های مختلفی رو به رو است. این توده‌ها در زمان‌هایی پیش و پس از قاعدگی از بین می‌روند. زمانی که غدد در سینه به وجود آمد و حتی پس از قاعدگی درمان نشد نیاز است که برای انجام آزمایش‌های مربوطه به پزشک مراجعه کنید. در حالت کلی وجود هر گونه توده در بافت سینه برای مدت زمان طولانی و حتی پس از دوره قاعدگی این توده‌ها همچنان در بافت سینه قابل لمس بودند، نیاز است که برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
آیا کیست پستان موجب سرطان می‌شود؟
خیر، کیست خطر ابتلا به سرطان پستان را بیشتر نمی‌کند و خود کیست هم تبدیل به سرطان نخواهد شد. اما باید گفت از آنجایی که هر سلول زنده‌ای ممکن است تبدیل به سرطان شود سلول های جدار کیست هم ممکن است دچار تغیییر به سمت سرطانی شدن بشوند اما این احتمال به اندازه سایر سلول های بافت پستان است.
آیا کیست ارثی است؟
معمولا در اغلب خانم‌ها شایع است و اصلا ارتباطی به مسایل مادرزادی یا ارثی ندارد و در نتیجه پسرفت بافت غددی پستان ایجاد می‌شود که روندی فیزیولوژیک است.
چه دارویی روی کیست موثر است؟
در واقع می‌توان گفت دارویی برای درمان کامل و برطرف کردن آن وجود ندارد که بتواند طور قطعی کیست را از بین ببرد. اما داروهای مختلفی میتوانند حجم و بزرگی کیست‌ها را کاهش دهند و یا فشار درون کیست را برطرف سازند.
آیا کیست باید با سونوگرافی تحت نظر گرفته شود؟
از آنجا که هیچ تستی دقت صد در صد ندارد و هر روشی با درصد کمی خطا همراه می‌شود، گاهی ممکن است لازم شود سونوگرافی بیمار پس از چند ماه تکرار شود. البته سونوگرافی برای تشخیص کیست پستان از دقت بسیار بالایی برخوردار است. به غیر از این دنبال کردن وضعیت کیست ها با سونوگرافی در درازمدت لزومی ندارد.
آیا لازم است کیست پستان جراحی شود؟
معمولا در کیست های ساده جراحی توصیه نمی‌شود اما اگر جدار کیست حاوی توده باشد و یا مایع داخل کیست خونی باشد، بررسی‌های بیشتر ضرورت پیدا خواهد کرد که ممکن است در ادامه کار جراحی نیز ضرورت پیدا کند.
